Zwrot „Polski Ład” był jednym z najczęściej odmienianych zwrotów w 2021 i 2022 roku. Choć przez zdecydowaną część prawników i doradców podatkowych był krytykowany, wprowadził kilka interesujących rozwiązań, które mogą być korzystne dla podatników w dłuższym wymiarze czasu. I choć sam sposób wprowadzania tych zmian ( i nowelizacji do nich) oraz krótkie vocatio legis budzi wiele kontrowersji, warto jest pochylić się nad tymi rozwiązaniami. W poniższym artykule przedstawimy główne zmiany wprowadzone Polskim Ładem który wszedł w życie 1 stycznia 2022 r. oraz Polskim Ładem 2.0, który wszedł w życie 1 lipca 2022 r., które dotknęły sytuacji prawnej i podatkowej zarówno osób fizycznych jak i prawnych.
Pierwszą ze zmian, która dotknęła zdecydowaną większość podatników jest zwiększenie kwoty wolnej od podatku oraz zmiana wysokości pierwszego progu podatkowego. Do końca 2021 r. kwota wolna od podatku czyli kwota nieopodatkowana podatkiem dochodowym wynosiła 8.000,00 złotych. Od początku 2022 r. kwota ta została poniesiona do 30.000,00 złotych. W rezultacie podatnicy PIT uzyskujący w ciągu roku dochód do 30 000 zł, w ogóle nie zapłacą podatku. To zdecydowanie korzystne rozwiązanie dla osób wykonujących pracę dorywcze i sezonowe. W odniesieniu zaś do pierwszego progu podatkowego to został on podniesiony z kwoty 85 528,00 złotych do kwoty 120.000,00 złotych. Oznacza to, że dopiero po przekroczeniu kwoty 120.000,00 złotych podatnik jest zobowiązany o skorzystania z wyższego progu podatkowego tj. 32%.
Korzystną dla podatników zmianą wprowadzoną przez Polski Ład 2.0 jest obniżenie podstawowej stawki podatku PIT. Do 30.06.2022 r. wynosiła ona 17%. Obecnie, po wprowadzeniu zmian wynosi ona 12%. Jest to zdecydowanie korzystne rozwiązanie z którego korzystają miliony Polaków.
Kolejnym z pozytywnych rozwiązań jest również wydłużenie terminu składania zeznań rocznych PIT-28 i PIT-28S (czyli podatnikom rozliczającym się według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych) do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Termin ten będzie obowiązywał dla zeznań rocznych składanych za rok 2022.
Przepisy Polskiego Ładu wprowadziły również szereg uproszczeń dotyczących rozliczania się przez osoby fizyczne z podatku dochodowego. Wprowadzono ulgę dla Polaków wracających z zagranicy, która ma dawać możliwość obniżenia kwoty opodatkowania o 50 000 zł. Ponadto, małżonkowie mogą rozliczać się wspólnie już od momentu zawarcia związku małżeńskiego (dotychczas mogli tego dokonać jedynie jeżeli przez cały ubiegły rok podatkowy pozostawali w związku małżeńskim). Ciekawym rozwiązaniem jest również obniżenie stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dla osób wykonujących niektóre zawody. Np. dla zawodów medycznych stawka została obniżona do 14% a dla zawodów w obszarze IT do 12%. Warto również wspomnieć, że Polski Ład zlikwidował możliwość wspólnego rozliczania się rodzica razem z dzieckiem (w sytuacji, gdy rodzic samotnie wychowywał dziecko). Dopiero Polski Ład 2.0 wprowadził to rozwiązanie.
Kolejnym z rozwiązań, które wprowadził Polski Ład 2.0 jest likwidacja ulgi dla klasy średniej. Ulga dla klasy średniej miała powodować, że pracownicy o zarobkach między 5701 zł a 11141 zł miesięcznie nie stracą na Polskim Ładzie. Rozszerzono ją także na przedsiębiorców opodatkowanych według skali. Ostatecznie nie objęła emerytów ani osób wykonujących umowy cywilnoprawne. W praktyce ulga spowodowała liczne problemy. Pracodawcy byli zobligowani do stosowania skomplikowanych algorytmów. Ponadto, zdarzały się sytuacje, w których ulga przysługiwała w ujęciu miesięcznym, jednakże nie przysługiwała w ujęciu rocznym co powodowałoby konieczność dopłaty podatku po rozliczeniu PIT. W efekcie, zdecydowana większość pracowników rezygnowała z teoretycznie korzystnego sposobu rozliczania i składała oświadczenia o tym, że nie chce z nich skorzystać. Od lipca 2022 r. niniejsza ulga została zlikwidowana.
Ponadto, Polski Ład 2.0 spowodował obniżenie miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek z 425 zł do 300 zł. W skali roku kwota zmniejszająca podatek wyniesie 3600 zł (30 tys. zł x 12 proc.). Będzie to zmiana na minus z 5100 zł do 3600 zł, czyli o 1500 zł. Niższa wysokość kwoty zmniejszającej podatek dochodowy jest konsekwencją zmiany skali podatkowej z 12 proc. na 17 proc.
Warto jest również wspomnieć o ulgach wprowadzonych przez Polski Ład. Celem zwiększenia aktywności gospodarczej i pobudzenia rynku ustawodawca zaproponował szereg ulg oraz preferencji podatkowych w ramach podatków dochodowych. Zasadniczo dotyczyć mają one innowacyjnych dziedzin gospodarki oraz podmiotów wchodzących na rynek.
W ramach ulg podatkowych związanych z innowacyjnością można wskazać na ulgę na zatrudnienie pracowników, która ma być adresowana do przedsiębiorców prowadzących działalność badawczo-rozwojową i którzy zatrudniają pracowników, będąc pracodawcami. Będą oni mogli zmniejszyć zaliczki na podatek dochodowy potrącane od dochodów (przychodów) ze stosunku pracy lub umów cywilnoprawnych uzyskiwanych przez innowacyjnych pracowników. Ulga na robotyzację i ulga na prototyp obejmować mają przedsiębiorców stosujących roboty przemysłowe. Ulga na robotyzację dotyczyć ma przedsiębiorców, którzy chcą usprawnić produkcję poprzez innowacyjne zastosowanie robotów przemysłowych. Natomiast w ramach ulgi na prototyp będzie możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania dodatkowych 30% wydatków poniesionych na wytworzenie, jednak nie więcej niż 10% dochodu.
Natomiast jeśli chodzi o preferencje podatkowe obejmujące podmioty wchodzące na rynek, to warto zwrócić uwagę na ulgę na pierwszą publiczną ofertę sprzedaży akcji. Spółki akcyjne będą mogły ująć w kosztach aż 150% wydatków, które zostały poniesione bezpośrednio na wejście na giełdę typu przygotowanie prospektu emisyjnego, wszelkie opłaty notarialne sądowe, skarbowe oraz giełdowe. Oprócz podatków dochodowych ulga ta ma również odnosić się do podatku VAT, gdzie emitenci mają mieć prawo do odliczenia dodatkowych 50% wydatków (ale maksymalnie do limitu 50 000 zł) na usługi doradcze, prawne i finansowe. Z opisaną ulgą połączono również zwolnienie dla inwestorów indywidualnych, którzy mają zostać zwolnieni z zapłaty podatku PIT od sprzedaży akcji kupionych w ramach ww. ulgi. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia będzie posiadanie akcji przez okres 3 minimum lat.
Ulga Venture Capital dotyczy funduszy o tej samej nazwie, które zajmują się lokowaniem kapitału w perspektywiczne i innowacyjne projekty. Podmiot inwestujący będzie mógł już na etapie inwestowania potraktować poniesione wydatki jako koszty podatkowe. Na koniec wskażmy na ulgę na przeprowadzenie fuzji. Dotyczyć ma ona podmiotów łączących się, które przeprowadzają procesy konsolidacyjne. Wydatki na konsolidację będą ujmowane w kosztach podatkowych bezpośrednio i dodatkowo ten sam wydatek będzie odliczany od dochodu w rocznym zeznaniu podatkowym. Na podobnych zasadach obecnie funkcjonuje ulga B+R.
Jednym z negatywnych i krytykowanych aspektów zmian podatkowych wprowadzonych Polskim Ładem jest likwidacja możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Dotychczas składka zdrowotna była w zdecydowanej większości odliczana od podatku dochodowego – składka w wysokości 9% podstawy obliczania była odliczana od podatku w wymiarze 7, 75% podstawy, stąd tylko 1,25% podstawy obliczania składki było pokrywane przez osobę fizyczną z jej dochodu. Obecnie niniejsza możliwość odliczenia tej kwoty została zlikwidowana wobec czego przedsiębiorca jest zobligowany do comiesięcznego opłacania wyższej kwoty podatku. Po drugie wysokość samej składki zdrowotnej jest uzależniona od wielkości dochodu przedsiębiorcy. Do tej pory, niezależnie od dochodu obowiązuje stała ryczałtowa kwota składki zdrowotnej.
Jak widać, Polski Ład wprowadził kilka korzystnych rozwiązań związanych z opodatkowaniem zarówno osób fizycznych jak i prawnych. Oczywiście, brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku dochodowego to negatywne rozwiązanie, które słusznie jest tak szeroko krytykowane, jednakże szereg pozytywnych zmian chociażby częściowo to równoważy.
