Umowa o dzieło

Umowa o dzieło

Zarówno umowa o dzieło jak i umowa zlecenie to jedne z najczęściej zawieranych umów, zarówno w obrocie profesjonalnym czyli obrocie przedsiębiorców jak i w obrocie podmiotów niebędących przedsiębiorcami. Są one również powszechnymi formami zatrudnienia w wielu branżach. Mimo że zarówno umowa zlecenie jak i umowa o dzieło są uregulowane w kodeksie cywilnym  wiele osób stosuje te formy zatrudnienia wręcz zamiennie, są to dwa odrębne stosunki prawne, których zarówno cel jak i sposób uregulowania w znaczący sposób różnią się od siebie. W niniejszym artykule poruszony zostanie temat umowy o dzieło. 

Jeśli chodzi o umowę o dzieło to zgodnie z definicją zawartą w kodeksie cywilnym przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Wobec tego, w umowie o dzieło mamy dwie strony – przyjmującego zlecenie czyli osobę, na której będzie ciążył obowiązek wykonania dzieła. Druga strona to natomiast zamawiający czyli podmiot, który będzie zlecał wykonanie dzieła. Prawo nie definiuje wprost co należy rozumieć pod pojęciem dzieła jednakże dziełem może być niemalże wszystko. Od namalowania obrazu, wygłoszenia referatu poprzez skonstruowanie skomplikowanego robota.  

W umowie o dzieło szczegółowa została uregulowana kwestia wynagrodzenia za jego wykonanie. Czasami może okazać się, że przy zawarciu umowy nie da się określić wysokości wynagrodzenia wprost. W takiej sytuacji jego wysokość można określić można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Może się jednak okazać, z strony nie wskazały tego – w takiej sytuacji poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeśli zaś nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia w ten sposób wówczas należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie. Wynagrodzenie można również określić za pomocą kosztorysu czyli na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów. Jeśli jednak w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia.  Nie dotyczy to jednak należności uiszczonej za materiały lub robociznę przed zmianą cen lub stawek.

W toku wykonywania dzieła może się zdarzyć sytuacja, w której konieczne jest dokonanie dodatkowych, nieprzewidzianych wcześniej prac. Jeśli taka sytuacja miała miejsce a strony ustaliły wynagrodzenie kosztorysowe a zestawienie sporządził zamawiający, przyjmujący zamówienie może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. Jeżeli zestawienie planowanych prac sporządził przyjmujący zamówienie, może on żądać podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych. Warto jednak wspomnieć, że przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, jeżeli wykonał prace dodatkowe bez uzyskania zgody zamawiającego. Jeśli jednak zdarzy się sytuacja, w której konieczne jest znaczne podwyższenie wynagrodzenia, kosztorysowego, zamawiający może od umowy odstąpić, powinien jednak uczynić to niezwłocznie i zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia.

Ostatni rodzaj wynagrodzenia na jakie mogą umówić się strony to wynagrodzenie ryczałtowe czyli takie, w którym jego wysokość jest z góry ustalona. W takie sytuacji przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac.

W przypadku gdy dzieło przyjmuję formę zmaterializowaną, chociażby jest to obraz albo rzeźba, konieczne jest uregulowanie kwestii dotyczącej osoby odpowiedzialnej za dostarczenie materiałów, z których dzieło ma zostać wykonane. Jeżeli materiałów na wykonanie dzieła dostarcza zamawiający, przyjmujący zamówienie powinien ich użyć w sposób odpowiedni oraz złożyć rachunek i zwrócić niezużytą część. Jednocześnie może się zdarzyć tak, że zamawiający nie wie, jaki materiał będzie potrzebny i kupi nieprawidłowy materiał. W takiej sytuacji, jeśli materiał dostarczony przez zamawiającego nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu, przyjmujący zamówienie powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zamawiającego.

W szczegółowy sposób została również uregulowana kwestia odstąpienia od umowy przez strony. Jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. Ponadto, jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Ponadto, dopóki dzieło nie zostało ukończone, zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić płacąc umówione wynagrodzenie. Jednakże w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.

Również przyjmujący zamówienie ma uprawnienie do odstąpienia od umowy. Jeżeli bowiem do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a tego współdziałania brak, przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, iż po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.

Do odpowiedzialności za wady dzieła (a mogą się one zdarzyć) odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Jeśli udzielono gwarancji, wówczas przepisy o gwarancji przy sprzedaży znajdują odpowiednie zastosowanie. 

Wynagrodzenie należy się w chwili oddania dzieła chyba że strony umówiły się inaczej. Jeżeli dzieło ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna, wynagrodzenie należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych. 

Na koniec warto poświęcić kilka zdań zagadnieniu opodatkowania umowy o dzieło a także konieczności odprowadzania od niego składek na ubezpieczenie społeczne. Co do zasady osoba, z którą zawierana jst umowa o dzieło nie podlega ubezpieczeniom społecznym, ubezpieczeniu zdrowotnemu ani składkom na fundusze pozaubezpieczeniowe, czyli na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. To znaczy, ze osoba, która będzie wykonywać dzieło nie ma obowiązku opłacania tych składek. Zdarza się jednak, że obowiązek załaty składek powstanie. Ma to miejsce, gdy umowa o dzieło jest zawierana z pracownikiem przez pracodawcę (oprócz stosunku pracy)a także jeśli pracownik zawiera umowę z innym podmiotem w celu wykonania zadania na twoją rzecz.

W obu tych przypadkach istnieje obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o dzieło.

W innych przypadkach umowa o dzieło musi zostać zgłoszona na Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – dotyczy to umów zawartych po 1 stycznia 2021 r. 

Warto również wskazać, że od wynagrodzenia pobierany jest podatek dochodowy w wysokości 17%.

Reasumując, umowa o dzieło to niezwykle ciekawa forma zatrudnienia i uelastycznienia rynku pracy. Mająca swoje podstawy w kodeksie cywilnym znajduje szerokie zastosowanie w wielu branżach, chociażby w branży artystycznej.

0 komentarzy

Zostaw odpowiedź

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

*